Dawne klasztory Cysterek i Cystersów
Cystersi przybyli do Pogódek z Doberanu w 1258 r. Dokument nadania (darowiznę majątków i ziem) przekazał zakonowi książę tczewski Sambor II. Zakonnicy nie byli jednak zadowoleni z miejsca, jakie im przydzielono, dlatego w 1274 r. książę zmienił lokację. W 1276 r. Cystersi opuścili Pogódki i przenieśli się do Pelplina, gdzie prowadzili działalność gospodarczą do 1823 r., kiedy to władze zaborcze skasowały klasztor.
Pogódki
Barokowy kościół pw. św. Apostołów Piotra i Pawła z 1701 r. to jednonawowa świątynia z wyposażeniem pocysterskim w postaci: ołtarza głównego z XV-wieczną figurką MB Pogódzkiej, barokowy ołtarz św. Krzyża oraz barokowej chrzcielnicy i ambony.
Zwiedzanie: miejscowy proboszcz, tel. +48 058 588 11 28, Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript.
Pelplin
Gotycki pocysterski zespół klasztorny został rozbudowany w XVI w. W skład zespołu klasztornego wchodzi:
- oratorium z XIII w. - najstarszy obiekt całego założenia klasztornego; dziś jest to kaplica św. Krzyża;
- jedenastoprzęsłowa trójnawowa Bazylika Katedralna pw. Wniebowzięcia NMP o układzie nawy głównej imitującej układ halowy, z prosto zamkniętym prezbiterium i transeptem; bogate wyposażenie wnętrza m.in.: najcenniejsze w Polsce gotyckie stalle z połowy XV w.; 23 ołtarze, w tym manierystyczny ołtarz główny z lat 1623-24 z obrazami Hermana Hana (Koronacja Najświętszej Maryi Panny i Wizja św. Bernarda) ołtarze w nawach bocznych i przy filarach nawy głównej z obrazami Hermana Hana (Pokłon pasterzy), A. Stecha, B. Strobla. Z najstarszego wystroju kościoła zachował się niewielki fragment polichromii przedstawiający św. Krzysztofa; freski neogotyckie, projektu Fryderyka Stummela, wykonane zostały przez autora i jego uczniów; niezwykle kunsztowna dekoracja snycerska. Wielkie bogactwo kościoła stanowią wspaniałe barokowe organy i ambona. Uwagę zwracają również niezwykłej urody i smaku sklepienia, które powstawały stopniowo: najwcześniejsze - gwiaździste, najpóźniejsze sieciowe i kryształowe z 1557 r.;
- trójskrzydłowy budynek dawnego klasztoru z XIV w. z wirydarzem i otaczającymi go gotyckimi krużgankami z malowidłem gotyckim z XV w. oraz obrazami z końca XVII w. namalowanymi przez A. Stecha i jego warsztat;
lavatorium; - refektarz letni i zimowy;
- gotycki kościół pw. Bożego Ciała (z około 1417 r.), z wyposażeniem barokowym i rokokowym; w II poł. XVII w. świątynia stała się kościołem parafialnym dla rozwijającej się wokół klasztoru osady wiejskiej;
- klasycystyczny pałac biskupi z około 1837 r., dwukondygnacyjny z portykiem w ryzalicie frontowym (wejście ograniczone);
- neogotycki obiekt szpitalny z kaplicą św. Józefa z 1870 r.;
- młyn i spichlerz;
- śluza na Wierzycy;
- dawna karczma;
- "dom bramny";
Zwiedzanie: Diecezjalne Centrum Informacji Turystycznej w Peplinie, tel. +48 58 536 1949
Pocysterskie Kościóły parafialne
Królów Las i Bielsk
Historia kościoła pw. św. Mikołaja i św. Rocha sięga XIV w. Obecna świątynia to neogotycki kościół z 1806 r., który ma drewniany sufit i czworoboczną masywną wieżę.
Warto zobaczyć też XIX w. młyn, którego początki sięgają XIV w.
Zwiedzanie: tel. +48 58 536 27 94, Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript.
Nowa Cerkiew
Wnętrze kościoła pw. św. Michała Archanioła z 1312 r. (odbudowany w 1764 r.), ma wystrój barokowy i rokokowy. Wyposażenie pocysterskie stanowi ołtarz główny z XVIII w. z obrazem Matki Boskiej z XVII w., kamienna figura MB Bolesnej w górnej kondygnacji ołtarza, gotycki obraz Niepokalanej w ołtarzu MB Różańcowej; średniowieczna kropielnica, duży drewniany krucyfiks ludowej roboty oraz trzy rokokowe feretrony. W podziemiach kościoła spoczywa też ostatni przeor opactwa cysterskiego w Pelplinie - Maciej Prądzyński (zm. 1829 r.), który po zniesieniu klasztoru został proboszczem w Nowej Cerkwi. Warto też odwiedzić cmentarz przykościelny sięgający swym rodowodem XIV w.
Zwiedzanie: tel. +48 58 536 22 07, 0 602 63 71 34, Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript.
Rajkowy
Barokowy kościół pw. św. Bartłomieja pochodzi z 1721 r. Pierwotna parafia została założona w 1282 r. przez Cystersów oliwskich.. Na elewacji południowej umieszczona jest kwadratowa, kamienna tarcza zegara słonecznego z 1676 r. Z dawnego wyposażenia pocysterskiego zobaczyć tu możemy: w kruchtach dwie gotyckie kamienne kropielnice, ołtarz barokowy z późnorenesansową figurą Św. Bartłomieja i gotycką figurą MB z Dzieciątkiem (przeniesiony z Pelplina) oraz dzwon "Bartłomiej" z XV w. Ponadto we wnętrzu warto zobaczyć polichromię ze sceną Wniebowzięcia i Boga Ojca.
Zwiedzanie: proboszcz, tel. +48 58 536 17 91, Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript.
Pocysterskie folwarki
Nowy Dwór
Folwark Cystersów pelplińskich założony został w XV w. Do dziś pozostały tu: pocysterska kaplica pw. św. Józefa z XVII w. (filia kościoła w Klonówce), która przeznaczona była dla zakonnika zarządzającego folwarkiem; kapliczka podworska z rzeźbą św. Jana Nepomucena oraz resztki murów podworskich.
Zwiedzanie: proboszcz parafii Św. Katarzyny w Klonówce, tel. +48 58 563 71 45, Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript.
Ruchome dziedzictwo cysterskie
Czersk
W kościele pw. św. Marii Magdaleny z 1913 r. znajduje się renesansowy ołtarz św. Trójcy, ufundowany przez opata Feliksa Kosa. Został on przeniesiony do Czerska w 1845 r. z katedry pelplińskiej. Ołtarz został wykonany w 1611 r. przez gdańskiego mistrza malarskiego Hermana Hana. W 1911 r. dzieło to uzupełnił H. Kachler, dodając po bokach ołtarza rzeźbiony paludament z postaciami aniołów.
Zwiedzanie: tel. +48 52 389 42 20, Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript.
Jarmarki i inne imprezy cysterskie
Jarmark Cysterski w Pelplinie odbywa się w trzeci weekend września. W ramach imprezy organizowane są inscenizacje historyczne, pokazy mody średniowiecznej i tańców dawnych, turniej plebejski dla publiczności, występy zespołów muzyki dawnej, różnorodne zabawy np. Bieg Cysterki, rozgrywka Pentaque, poszukiwania "Złotej Księgi" szarych mnichów oraz Festyn "Cysterskie złoto". Ponadto podczas jarmarku prezentują się i oferują swoje wyroby rzemieślnicy i twórcy ludowi.
Koncerty muzyczne
Międzynarodowy Festiwal Muzyki Organowej odbywa się w Bazylice Katedralnej w Pelplinie w każdą środę lipca i sierpnia, nieprzerwanie od 1999 r. W jego programie są koncerty organowe, kameralne, chóralne i symfoniczne.
