Dawne klasztory Cysterek i Cystersów
Najbardziej prawdopodobną datą powołania fundacji oliwskiej jest rok 1178. Powszechnie przyjmuje się, że fundatorem opactwa oliwskiego był książę pomorski Sambor I, choć niewykluczone, że fundatorem mógł być sam Świętopełek. Klasztor skasowano w 1831 r. Cystersi ponownie osadzili się w Oliwie w kwietniu 1945 r.
Oliwa
Z zabudowań klasztornych na terenie dawnego opactwa do dziś zachowały się:
- Kościół pw. Trójcy Św. NMP i św. Bernarda z 1386 r. jest trójnawową bazyliką katedralną z transeptem i wielobocznie zamkniętym prezbiterium z obejściem. Najstarsze wyposażenie stanowią: fragmenty średniowiecznych malowideł ściennych odkrytych za ołtarzem głównym; monumentalny ołtarz główny z 1688 r. z czarnego, dębickiego marmuru i piaskowca; polichromowanych kolumn, między którymi znajduje się obraz Andrzeja Stecha z postaciami zakonników cysterskich oraz Matki Boskiej i św. Bernarda, zanoszących modły do Świętej Trójcy; dwa rokokowe prospekty organowe (wyposażone w liczne poruszające się figury, m.in. słońca, gwiazdy, anioły) tworzące wraz z dziewięciogłosowym pozytywem zespół organowy, zaliczany do jednych z najwspanialszych tego typu na świecie; dwukondygnacyjne, bliźniacze stalle z pocz. XVII w. wykonane w klasztornym warsztacie; portrety fundatorów, dobrodziejów klasztoru oraz książąt pomorskich i królów polskich pędzla Hermana Hana; manierystyczny obraz Trójcy Świętej z bocznymi scenami Bożego Narodzenia, Zesłania Ducha Świętego i Wniebowstąpienia oraz wizerunkiem Niewiasty Apokaliptycznej; bogato dekorowana barokowa ambona; kilka płyt epitafijnych i pięknych nagrobków.
- Krużganki z XIV w. i wirydarz;
- lavatorium (wystawa skarbów pocysterskich Muzeum Diecezjalnego);
- refektarz letni i zimowy;
- młyn z XV w.;
- spichlerz opacki z 1723 r.;
- spichlerz klasztorny z XIV w.;
- dom bramny z XIV i XV w.;
- ogrody i Pałac Opatów (tzw. Stary i Nowy) z XV w.;
- szafarnia z XV w.;
- śluza na Potoku Oliwskim;
- kuźnia wodna z XVIII w.;
- kościół pw. św. Jakuba z XIV w. zbudowany został jako kościół parafialny, obecnie jest to kościół filialny parafii archikatedralnej. Wewnątrz można zobaczyć ołtarz, ambonę i konfesjonał w stylu rokoko oraz sześć płyt nagrobnych z XVII i XVIII w.;
- stajnia opacka z XVIII w.;
Zwiedzanie: katedra otwarta; odpłatność za grupy - na miejscu; przewodnicy, organizacja zwiedzania na terenie Gdańskiego Seminarium Duchownego - wcześniejsze zgłoszenia
Pocysterskie kościoły parafialne
Godziszewo
W barokowym kościele pw. św. Jana Nepomucena z 1748 r. znajduje się wyposażenie rokokowe oraz późnorenesansowy nagrobek podkomorzego pomorskiego i kasztelana elbląskiego (w kruchcie kościoła) - Jana Wiesiołowskiego oraz jego żony Justyny z Branickich.
Zwiedzanie: tel. +48 58 588 18 21, Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript.
Łęgowo
Kościół pw. św. Mikołaja został zbudowany w 1748 r. staraniem przeora oliwskiego Iwona Rowedera. Jest to sanktuarium MB Łęgowskiej. Bogate wyposażenie pocysterskie to: ołtarz główny barokowy z XVII-XVIII w. (w szczycie MB Niepokalanie Poczęta, obrazy: Matka Boska z Dzieciątkiem i św. Mikołajem, Trójca św. z kręgu Hermana Hana; w zwieńczeniu Madonna - kopia cudownego obrazu z Rokitna); liczne obrazy barokowe z XVIII w, m.in.: św. Bernard niosący Najświętszy Sakrament, Chrystus ukazujący rany, portret Iwo Rowedera; kartusz rzeźbiony manierystyczny z XVII w., dwa krzyże ołtarzowe: mosiężny z XVII w. i srebrny z 1758 r.; lichtarze; paramenty liturgiczne oraz dzwon barokowy z 1743 r. z przedstawieniem św. Barbary.
Zwiedzanie: proboszcz parafii Łęgowo, tel. +48 58 682 85 29, 883 256 387
Trąbki Wielkie
Kościół parafialny pw. Wniebowzięcia NMP z 1740 r. to sanktuarium maryjne, z którym wiąże się kult Matki Boskiej Trąbkowskiej. W ołtarzu głównym z XVIII w. znajduje się obraz MB Krzeszowskiej z Dzieciątkiem z 2 poł. XVII w., który został koronowany w Gdańsku 12.06.1987 r. przez papieża Jana Pawła II. Warto też obejrzeć obraz z XVIII w. wyobrażeniem przypowieści "O pannach mądrych i głupich".
Zwiedzanie: tel. (58) 682 83 70, e-mail: Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript.
Pocysterskie kościoły filiarne
Różyny
Wikariat pw. św. Wawrzyńca z 1614 r. jest filią parafii w Łęgowie. Został zbudowany na fundamentach gotyckich, staraniem przeora oliwskiego Iwo Rowedera w 1746 r. Dwa boczne ołtarze prawdopodobnie pochodzą z Katedry w Oliwie. W ołtarzu, przy północnej ścianie znajduje się obraz przedstawiający św. Bernarda z opactwem oliwskim z datą 1746 r.
Jarmarki i inne imprezy cysterskie
Artystyczny piknik Parkowanie organizowany jest latem w Parku Oliwskim. W ramach tej imprezy odbywa się śniadanie na trawie, ćwiczenia jogi i tai-chi, francuska gra w boule, warsztaty konstruowania i puszczania latawców, warsztaty robienia sekretów, koncert, wieczorem zaś - projekcje filmów na świeżym powietrzu, a także nocne oprowadzanie po parku z astronomem.
Koncerty muzyczne
Jazz w Kuźni to koncerty jazzowe odbywające się w zabytkowych wnętrzach XVII-wiecznej kuźni wodnej w Gdańsku-Oliwie.
Międzynarodowy Festiwal Mozartowski MOZARTIANA organizowany jest w sierpniu, od 2003 r. w Parku Oliwskim. Program festiwalu obejmuje zarówno dzieła Mozarta, jak i utwory inspirowane jego twórczością. Repertuar przeplata koncerty symfoniczne, kameralne i wykonania arii z oper wiedeńskiego klasyka.
Międzynarodowy Festiwal Muzyki Organowej w Katedrze w Oliwie jest najstarszym tego typu festiwalem w Polsce (od 1957 r.), odbywa się corocznie w lipcu i sierpniu. Na festiwale przyjeżdżają znakomici muzycy z całego świata.
